کد مطلب:192912 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:197
دلیل بر حدوث اجسام چیست؟
در حدیثی آمده است هنگامی كه امام صادق - علیه السلام - با ابن ابی العوجاء در زمینه ی مسائل اعتقادی گفتگو كردند، ابن ابی العوجاء روز دیگر به نزد امام - علیه السلام - آمد و گفت: دلیل بر حدوث اجسام چیست؟
حضرت فرمودند: ما چیزی سراغ نداریم- چه كوچك باشد چه بزرگ - مگر اینكه وقتی چیزی مانند آن را به آن ضمیمه می كنیم بزرگتر می شود، و این نشانه ی زوال و انتقال از حالت اول (به حالت دیگری) است. در حالی كه اگر قدیم بود هرگز زوال و تحول در آن راه نداشت، زیرا چیزی كه زایل و متحول و متغیر می شود ممكن است هم پدید آید، و هم از بین برود، وجود آن بعد از عدم، آن را جزء امور حادثه قرار می دهد، درحالی كه بودن همیشگی آن، به آن صفت قدمت می بخشد، و هرگز این دو صفت - یعنی صفت ازل و صفت عدم - در شی ء واحدی جمع نمی شود.
عبدالكریم گفت: گیرم اشكالی كه گفتید در مورد اجتماع دو حالت صحیح باشد، و شما از این طریق حدوث اجسام را ثابت نمودید. ولی اگر چیزی پس از ضمیمه نمودن بر همان كوچكی خود بماند، در این صورت چگونه می توانید حدوث اشیاء را ثابت كنید؟
امام - علیه السلام - فرمودند: سخن پیرامون همین جهان مصنوع و فعلی است، و چنانچه آن را برداریم و جهان دیگری بجای آن بگذاریم همین مطلب (ازاله این جهان و جایگزین كردن جهان دیگر) قویترین دلیل بر حدوث آن است، ولی من از
[ صفحه 22]
آن جهت كه اشكال كردی به تو پاسخ خواهم داد و می گویم:
اگر چیزها (پس از ضمیمه كردن) بر همان كوچكی خود بمانند، و در ذهن و وهم هرگاه چیزی مانندش به آن ضمیمه شود بزرگتر خواهد بود، و همین مطلب یعنی امكان تغییر و تحول در وهم و ذهن او را از صنف قدیم خارج و در امور حادث وارد می سازد. آیا راه گریز دیگر داری ای عبدالكریم؟
اینجا بود كه عبدالكریم نتوانست چیزی بگوید و مستأصل و رسوا گشت. [1] .
حضرت فرمودند: ما چیزی سراغ نداریم- چه كوچك باشد چه بزرگ - مگر اینكه وقتی چیزی مانند آن را به آن ضمیمه می كنیم بزرگتر می شود، و این نشانه ی زوال و انتقال از حالت اول (به حالت دیگری) است. در حالی كه اگر قدیم بود هرگز زوال و تحول در آن راه نداشت، زیرا چیزی كه زایل و متحول و متغیر می شود ممكن است هم پدید آید، و هم از بین برود، وجود آن بعد از عدم، آن را جزء امور حادثه قرار می دهد، درحالی كه بودن همیشگی آن، به آن صفت قدمت می بخشد، و هرگز این دو صفت - یعنی صفت ازل و صفت عدم - در شی ء واحدی جمع نمی شود.
عبدالكریم گفت: گیرم اشكالی كه گفتید در مورد اجتماع دو حالت صحیح باشد، و شما از این طریق حدوث اجسام را ثابت نمودید. ولی اگر چیزی پس از ضمیمه نمودن بر همان كوچكی خود بماند، در این صورت چگونه می توانید حدوث اشیاء را ثابت كنید؟
امام - علیه السلام - فرمودند: سخن پیرامون همین جهان مصنوع و فعلی است، و چنانچه آن را برداریم و جهان دیگری بجای آن بگذاریم همین مطلب (ازاله این جهان و جایگزین كردن جهان دیگر) قویترین دلیل بر حدوث آن است، ولی من از
[ صفحه 22]
آن جهت كه اشكال كردی به تو پاسخ خواهم داد و می گویم:
اگر چیزها (پس از ضمیمه كردن) بر همان كوچكی خود بمانند، و در ذهن و وهم هرگاه چیزی مانندش به آن ضمیمه شود بزرگتر خواهد بود، و همین مطلب یعنی امكان تغییر و تحول در وهم و ذهن او را از صنف قدیم خارج و در امور حادث وارد می سازد. آیا راه گریز دیگر داری ای عبدالكریم؟
اینجا بود كه عبدالكریم نتوانست چیزی بگوید و مستأصل و رسوا گشت. [1] .
[1] التوحيد: ص 216، بحارالأنوار: ج 54 ص 62 ح 32.